Wspieranie kobiecych innowacji w rolnictwie

9 listopada 2023 roku, w siedzibie Instytutu Rolnictwa i Rozwoju Wsi PAN odbyło się kolejne spotkanie w ramach Inicjatywy Agro Woman. Tematem naszych rozmów było wspieranie zaangażowania kobiet we wdrażanie innowacji dotyczących zrównoważenia obszarów wiejskich.

dr Ruta Śpiewak i Klaudia Kryńska z Zakładu Socjologii Wsi w trakcie prezentacji omówiły założenia projektu „Supporting Women-Led Innovations in Farming and Rural Territories” (SWIFT). IRWiR PAN jest jednym z partnerów tego projektu, odpowiedzialnym m.in. za realizację badań dotyczących udziału kobiet we wdrażaniu innowacji w rolnictwie i na terenach wiejskich. Jego celem jest wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich poprzez promowanie inicjatyw, które wpływają na zmiany obecnie dominującego przemysłowego i konwencjonalnego modelu rolnictwa oraz rozwijanie alternatyw dla tych modeli, gospodarka o obiegu zamkniętym, odporność gospodarstw na kryzysy, aspekty społeczne i odnoszące się do praw człowieka, horyzontalnie zdobywanie i dzielenie się wiedzą, w tym wspieranie inicjatyw rolniczych nastawionych na współpracę.

W ramach tego europejskiego projektu jesteśmy zainteresowani działaniami, które promują równość płci w kontekście rolnictwa i dostępności zasobów oraz infrastruktury rolnej. Projekt ma także na celu wspieranie aktywności, które poszerzają sieć współpracy z innymi inicjatywami kobiecymi i obejmuje nie tylko obszary rolnicze, ale także społeczności wiejskie. Tym, co go wyróżnia, jest podejście do innowacji, rozumianych tutaj bardziej w kontekście innowacji społecznych niż innowacji technologicznych.

– podkreślała w trakcie prezentacji Klaudia Kryńska.

Ważnym elementem SWIFT jest agroekologia, która w odróżnieniu od rolnictwa ekologicznego, stawia większy nacisk na aspekty społeczne – m.in. wspieranie polityk i rozwiązań, które promują małe gospodarstwa rolne.

Najważniejsze wyróżniki agroekologii to przede wszystkim dbanie o zasoby planety i środowisko z wykorzystaniem znanych w rolnictwie metod. Oczywiście nie oznacza to rezygnacji ze zdobyczy nauki i nowych technologii, jednak dla nas w tym projekcie ważne jest nastawienie na szersze wykorzystanie i popularyzację istniejących już rozwiązań prośrodowiskowych i wymiana wiedzy pomiędzy społecznościami. Warto podkreślić, że w agroekologii większe znaczenie odgrywają relacje międzyludzkie i społeczności lokalne, które powinny mieć największy wpływ na to, co jest na danym terenie produkowane i sprzedawane w sklepach. Takie podejście wspiera zwiększanie dostępności lokalnych produktów oraz przeciwstawia się unifikacji produkcji i dostępności żywności w oderwaniu od lokalnych potrzeb, kultury czy miejscowych tradycji kulinarnych.

– mówiła dr Ruta Śpiewak.

Kobiece inicjatywy wdrażające innowacje społeczne są jednym z kluczowych elementów projektu. Obejmuje on różne obszary badawcze m.in. analizę Wspólnej Polityki Rolnej pod kątem tego, w jaki sposób odpowiada ona na potrzeby kobiet, a jednym z efektów projektu ma być wypracowanie rekomendacji do zmian dla przyszłej perspektywy WPR w taki sposób, aby ułatwić kobietom prowadzenie działalność związanej z rolnictwem. Projekt zajmuje się także zagadnieniem feminizmu wiejskiego – tematem bardzo słabo zbadanym w Polsce. SWIFT ma wypełnić tę lukę poprzez lepsze zbadanie tego zagadnienia. Jednocześnie Instytut pracuje obecnie nad organizacją spotkania organizacji rolniczych i grup reprezentujących kobiety w Europie, np. takich jak Inicjatywa Agro Woman czy Asociación de Mujeres y Familias del Ámbito Rural (AMFAR) z Hiszpanii. Takich organizacji w Europie jest niestety wciąż bardzo mało, ale celem projektu jest zmiana tego stanu rzeczy.

W spotkaniu ponadto udział wzięli:

  • dr hab. Monika Stanny, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk
  • Bożena Bochenek, Ambasada Francji w Polsce
  • Olaf Horbańczuk, Ambasada Królestwa Niderlandów
  • Friedemann Kraft, Ambasada Niemiec w Polsce
  • Lidia Trochimiak, Ambasada Niemiec w Polsce
  • Anna Galica, Ambasada USA
  • Małgorzata Bojańczyk, Polskie Stowarzyszenie Zrównoważonego Rolnictwa i Żywności
  • Karolina Tarnawska, Polskie Stowarzyszenie Zrównoważonego Rolnictwa i Żywności

Agro Woman to inicjatywa Polskiego Stowarzyszenia Zrównoważonego Rolnictwa i Żywności, której celem jest stworzenie platformy dla kobiet do dzielenia się swoim doświadczeniem, historiami oraz przestrzeni do dyskusji o roli zrównoważenia w rolnictwie, innowacjach, zarządzaniu i wyzwaniach przyszłości. Patronem merytorycznym inicjatywy jest Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.